👨🌾 Kim naprawdę jest dzisiejszy rolnik?
Współczesny rolnik to nie tylko osoba pracująca na roli. To również menedżer, który łączy wiedzę z zakresu upraw, hodowli i ekonomii. Aby gospodarstwo dobrze prosperowało, rolnik musi umiejętnie zarządzać produkcją, finansami oraz ryzykiem rynkowym.
📈 Zainteresowanie rolnictwem rośnie
Coraz więcej osób spoza środowiska rolniczego interesuje się prowadzeniem własnego gospodarstwa. Obserwuje się wzrost liczby osób, które inwestują w ziemię rolną, mimo braku wcześniejszego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych w tym sektorze.
⚖️ Kto zgodnie z prawem jest rolnikiem?
Zgodnie z Ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego rolnikiem jest osoba, która posiada lub dzierżawi nieruchomości rolne o powierzchni nie większej niż 300 hektarów i prowadzi gospodarstwo samodzielnie. Oznacza to, że podejmuje decyzje i wykonuje działania we własnym imieniu.
📜 Status rolnika indywidualnego
Aby uzyskać status rolnika indywidualnego, należy przez co najmniej 5 lat zamieszkiwać gminę, w której znajduje się gospodarstwo, oraz posiadać kwalifikacje rolnicze.
Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 2 Ustawy, kwalifikacje rolnicze można uzyskać poprzez:
- ukończenie szkoły rolniczej – zawodowej, branżowej, średniej lub wyższej,
- uzyskanie tytułu zawodowego lub mistrza w zawodzie przydatnym do działalności rolniczej,
- ukończenie studiów podyplomowych lub posiadanie 3-letniego stażu pracy w rolnictwie,
- lub co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie.
🎓 Co zrobić, jeśli nie spełniasz wymagań?
Osoby bez kwalifikacji mogą ukończyć studia podyplomowe z zakresu rolnictwa, uznawane przez KOWR i ARiMR.
W większości przypadków konieczne jest zdanie egzaminu państwowego w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej. Egzamin trwa 60 minut, zawiera 40 pytań zamkniętych i jedno pytanie problemowe. Jest dodatkowo płatny.
💰 Co daje status rolnika indywidualnego?
Posiadanie statusu rolnika indywidualnego wiąże się z licznymi korzyściami:
- dostęp do dotacji i dopłat unijnych,
- niższe składki na ubezpieczenie społeczne,
- brak obowiązku płacenia składki zdrowotnej przy areale poniżej 6 ha,
- większa swoboda przy zakupie ziemi – bez konieczności zgody KOWR.
W 2025 roku rolnicy mogą korzystać z nowych programów w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Wspólnej Polityki Rolnej, m.in. na modernizację gospodarstw, OZE i cyfryzację produkcji.
🧾 3-letnie doświadczenie w pracy w rolnictwie
Doświadczenie zawodowe można udokumentować m.in. poprzez:
- zaświadczenie o ubezpieczeniu w KRUS,
- odbycie stażu w spółdzielni produkcyjnej,
- zatrudnienie w gospodarstwie rolnym,
- lub poświadczenie świadków (pomocnicze, nieurzędowe).
W praktyce KOWR wymaga jednak dokumentów urzędowych, np. zaświadczenia z KRUS lub ARiMR.
🧾 Działalność rolnicza – rejestracja
Działalność rolnicza podlega przepisom ustawy o VAT i wymaga rejestracji.
W zależności od rodzaju działalności należy zgłosić się do Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub Weterynaryjnej. Wniosek do sanepidu należy złożyć najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem działalności.
🧺 Rolniczy Handel Detaliczny (RHD)
Od 2025 roku rolnicy prowadzący Rolniczy Handel Detaliczny muszą prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży własnych produktów.
Sprzedaż w ramach RHD jest zwolniona z VAT do określonego limitu, a ewidencję można prowadzić papierowo lub elektronicznie.
Rejestracja RHD wymaga zgłoszenia działalności w ARiMR.
🌾 Obraz rolnictwa XXI wieku
Rolnictwo XXI wieku to połączenie tradycji i nowoczesności. Postęp technologiczny zwiększył wydajność upraw, jednak rolnicy nadal borykają się z nieprzewidywalnymi zjawiskami pogodowymi, zmianami klimatu i presją ekonomiczną.
⚠️ Problemy współczesnego rolnictwa
Rolnictwo jest jedną z najbardziej wrażliwych gałęzi gospodarki. Większość produkcji odbywa się „pod chmurką”, co czyni ją zależną od pogody.
Dodatkowym problemem jest rozdrobnienie gospodarstw i niska rentowność małych producentów, którzy często niechętnie sprzedają odziedziczoną ziemię.
🤝 Jak poprawić sytuację?
Rozwiązaniem jest współpraca – tworzenie grup producenckich, które pozwalają rolnikom negocjować ceny, zwiększać skalę produkcji i dywersyfikować rynki zbytu.
Rolnik powinien dostosować produkcję do potencjału ziemi, zasobów ludzkich i sytuacji rynkowej, dbając o efektywność i jakość.
Praca na roli, mimo mechanizacji, pozostaje wymagająca i czasochłonna. Warto doceniać wysiłek polskich rolników – wspierając ich, wspieramy lokalne społeczności, gospodarkę i środowisko.
Nowoczesny etos rolnika to nie tylko praca, ale także świadomość ekologiczna i społeczna odpowiedzialność produkcji.
Więcej o aktualnej sytuacji na rynku agro przeczytasz w raporcie z września 2025 (część 1).
Odkryj więcej z Harvium
Zapisz się, aby otrzymywać najnowsze wpisy na swój adres e-mail.
